kutubhona

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ ٭ خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِيمٌ
– „6. Куфр йўлини тутган кимсалар эса хоҳ (Аллоҳ азобидан) қўрқитинг, хоҳ қўрқитманг, уларга баробардир — имон келтирмайдилар. 7. Аллоҳ уларнинг дилларини ва қулоқларини муҳрлаб қўйган. Кўзларини эса парда қоплаб олган. Улар учун буюк азоб бордир“. [2:6-7]

Аллоҳ Таоло ўтган оятларда Китобнинг ҳақиқатда Аллоҳ томонидан эканини, унда ҳеч қандай шубҳа йўқлигини, ҳидоятланганлар, тақводорларнинг аҳволини, уларнинг нажот топувчилар эканликларини баён қилганидан кейин бу икки оятда кофирларнинг аҳволларини, уларга огоҳлантириш таъсир этмаслигини, Аллоҳ уларнинг дилларини муҳрлаб қўйганлигини баён қиляпти.
Гўё бу оятлар кофирлар нима учун ҳидоятланмас эканлар-а, деб ҳайрон бўлиб турганларга жавобдек. Чунки араблар «Албатта Абдуллоҳ турувчидир», десалар, бу Абдуллоҳнинг турганига шубҳаланиб турган одамнинг саволига жавоб бўлади. Аллоҳ Таоло бу муборак оятни

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ
(Куфр йўлини тутган кимсалар эса …баробардир) деб бошлаяпти. Бу ҳам тил қоидаларига кўра мазкур мисол қабилидандир.35 Бу ерда тасвия (баробарлик) ҳамзасининг (أم қўшимчасининг)36 «ёки» сўзи билан бирга қўлланиши ҳар икки томондан истифҳомликни (сўроқ гапликни) олиб ташлайди. Чунки сўроқ маъносининг ишлатилишидан мурод баробарликни юзага келтириш, холос. Яъни, улар огоҳлантириладиларми ёки огоҳлантирилмайдиларми фарқи йўқ. Ҳар икки ҳолатда ҳам ишонмайдилар.

(35) Бухорий: 8. Муслим: 548. Абу Довуд 4056. Насоий: 4919. Ибн Можа: 56. Аҳмад: 2/414.

(36) Агар سواء сўзидан кейин алфи истифҳом келса, олдида (أم) келади. Масалан, سواء عليّ أقمت أم قعدت . Агар سواء сўзидан кейин икки исм бир-бирига атф қилинадиган бўлса, و билан атф қилинади, бошқа ҳарф билан эмас. Масалан, سواء عندي زيد وعمرو . Агар سواء сўзидан кейин истифҳомсиз икки феъл келса, бир-бирига атф қилинади. Масалан, Масалан, سواء عليّ قمت أو قعدت . Агар سواء сўзидан кейин икки масдар келса, масалан, سواء علي قيامك وقعودك каби, وни қўйиш ёки أوни ихтиёрингизда.